امروزه پژوهش و تحقيق و توليد علم از نيازهاي مسلم و اساسيِ هر جامعه است كه در سياست گذاريهاي كلان كشورهاي پيشرفته ، در زمرة رديفهاي نخستِ برنامه ريزي به حساب ميآيد . مسلماً حائز اهميت قرار گرفتن اين موضوع در بين برنامهريزان هر كشوري نقش و جايگاه حساسي در روند توسعه آن كشور خواهد داشت .
بي شك پيشبرد هر چه بيشتر اين موضوع در كشورهاي در حال توسعه مثل كشور ما ، نسبت به كشورهاي توسعه يافته ، از اهميت بالاتري برخوردار است زيرا مسأله توليد علمِ آن كشورها سالها است كه جايگاه مناسب خود را پيدا نموده است اما در كشور ما بايد به تبيين جايگاه آن پرداخت و در راه تعالي آن گام برداشت .
در نوشتار حاضر كه به «موانع فراروي تحقيقات و راهكارهاي آن » مي پردازد با نگاهي به پديده توسعه ، توليد علم ، تحقيقات و پژوهش و علتهاي كمرنگ بودن آنها در كشور ، همچنين با نگاهي به پيشينه تحقيقات انجام شده و معرفي مشكلات و راهكارهاي آن و نيز شناسايي مؤلفه هاي چندگانه فرهنگِ علمي ـ پژوهشيِ علم در ايران مورد بررسي قرار گرفته سپس فرضيه هايي كه بر اساس تحقيقات انجام شده به تأييد رسيده اند و طبق تحليلها برحسب آزمونهاي آماري ، همبستگي آنها با توسعه تحقيقات در ايران معني دار گزارش شده است ، ارائه مي شوند و بعد از ارائه يك مدل تحليلي درمورد روابط بين موانع فرهنگي و عدم توسعه تحقيق در ايران به ذكر و شرح راهكارهاي رفع مشكلات نامبرده (در فرضيه ها) پرداخته مي شود . در پايان به دنبال آن دو مبحث ويژه درخصوص آموزش به تفصيل مورد بحث قرار گرفته و با نتيجه گيري خاتمه مي يابد .
دانشگاه به عنوان يك عامل اجرايي در آموزش و تربيت فرد وهدايت وي به سمت شهروندي موثر و مفيد به حال جامعه ، داراي نقش موثر بوده و بدون ترديد تامين كننده ي نيروي انساني مورد نياز جامعه درآينده خواهد بود . به همين دليل امروزه در جوامع مختلف , دانشگاه ها از نظر كمي و كيفي رشد و گسترش يافته و تقاضا براي راهيابي روز به روز زيادتر مي شود و تعداد كثيري دانشجو براي تحصيل و برخورداري از مزاياي آن به اين مراكز روي مي آورند .
دانشگاه بعنوان يك نهاد تعليم و تربيت از همه نهادهاي اجتماعي پيچيده تر است . دانشگاه همانند ساير سازمان هاي رسـمي بايستي با وظايف ساخت ، اداره و جهت دادن به تركيب پيچيده اي از منابع انساني درگير گردد . بر خلاف اغلب سازمانهاي رسمي توليد دانشگاه انسان است و اين امر موجب پيدايش مسائل ويژه در مديريت دانشگاه مي گردد .
از جمله مسائلي كه دانشـگاه به عـنوان يك سـازمان با آن روبرو اسـت مساله تعارض و عدم موافقت هاست. فعاليت هاي سازماني مستلزم تعامل بين افراد وگروه هاي سازمان مي باشد . در سازمان ها افراد مختلفي در رده هاي گوناگون مشغول انجام فعاليت ها و وظايف خود مي باشند